PL | EN

Te reo, język keczua i lud Pehuenche

Kolonizacja Nowej Zelandii przez Europejczyków polegała m.in. na niszczeniu języka i kultury Maorysów. Język maoryski (te reo) został uznany za urzędowy dopiero w 1987 r., a wg spisu powszechnego z 2018 r. tylko 4% populacji i zarazem jeden na pięciu Maorysów (ok. 170 tys. osób) posługiwało się nim co dzień. Obecnie, w dużej mierze dzięki działaniom maoryskich dziennikarek, te reo jest coraz częściej używany w najpopularniejszych nowozelandzkich mediach. Z kolei olimpijski ośrodek narciarski nad jeziorem Tahoe w USA zmienił nazwę – ze Squaw Valley Alpine Meadows na Palisades Tahoe – aby usunąć rasistowskie i mizoginistyczne wobec rdzennych Amerykanek słowa.

Po raz pierwszy w historii Peru nowo mianowany premier Guido Bellido wygłosił przemówienie do Kongresu w języku keczua, który przetrwał mimo setek lat dyskryminacji i prześladowań. 500 lat temu keczua był podstawowym językiem imperium Inków. Obecnie mówi nim ok. 10 mln osób, głównie w Peru, Boliwii i Ekwadorze. W Peru ponad 1,2 mln dzieci uczy się jednocześnie w językach hiszpańskim i keczua, a nowy rząd ma zwiększyć fundusze przeznaczone na ten cel.

Jednym ze sposobów na ochronę kultury i tożsamości ludu Pehuenche w chilijskich Andach jest branża turystyczna – mieszkańcy mogą pracować jako przewodnicy wycieczek oraz sprzedawać tradycyjne rękodzieło i wyroby kulinarne. Po stuleciach kolonialnych inwazji i eksploatacji zasobów przez obcych niektórzy przedstawiciele Pehuenche obawiają się jednak obcokrajowców i nie chcą redukować swojego stylu życia do malowniczego folkloru.

Hej! Zainteresował Cię nasz Magazyn? Możesz otrzymywać go regularnie. Podaj swój adres e-mail, a co piątek trafi do Ciebie nasz przegląd istotnych i sprawdzonych informacji ze świata. Miłego czytania!
Naciskając „Zapisz się”, wyrażam zgodę na przesyłanie newslettera przez Outriders Sp. not-for-profit Sp. z o.o. i akceptuję regulamin.
Czytaj również
Języki ngarinyin, yaakunte, staronordycki i staroirlandzki
Języki ngarinyin, yaakunte, staronordycki i staroirlandzki
Naukowcy wiedzą, jak brzmiały języki staronordycki, staroirlandzki i inne używane we wczesnym średniowieczu. Nie są jednak pewni, jakie dźwięki towarzyszyły ludziom w tamtych czasach. Dlatego Royal Birmingham Conservatoire oraz kompozytor Edmund Hunt przeprowadzą badania łączące muzykę i językoznawstwo historyczne, aby poznać ślady dźwiękowe języków wikingów i Celtów. Zachowane teksty zostaną przekształcone w dźwięki za pomocą […]
Wymieranie języków i tradycyjnej wiedzy medycznej
Wymieranie języków i tradycyjnej wiedzy medycznej
Wymieranie języków prowadzi do utraty tradycyjnych receptur ludowych na nieznane nauce lekarstwa. Mowa tubylcza jest kopalnią wiedzy na temat dostarczanych przez środowisko usług ekosystemowych. Według danych Organizacji Narodów Zjednoczonych ponad 1900 języków na świecie ma obecnie mniej niż 10 tys. użytkowników, a powyżej 30% z wszystkich 7400 języków zniknie do końca XXI w. Wraz z […]
Jak język kształtuje mózg człowieka?
Jak język kształtuje mózg człowieka?
Język to nie tylko słowa, które wypowiadamy, lecz także to, kim jesteśmy – i to dosłownie. Badanie oparte na 94 skanach mózgów rodzimych użytkowników języka niemieckiego i arabskiego wykazało, że charakteryzują się one różną siłą połączeń w określonych częściach obwodu językowego. Dlatego, zdaniem naukowców z Instytutu Nauk Poznawczych Człowieka i Mózgu im. Maxa Plancka w […]
Język Great Andamanese i nazwy ptaków w isiZulu
Język Great Andamanese i nazwy ptaków w isiZulu
Język, którym posługiwali się Andamanie, rdzenni mieszkańcy indyjskiego archipelagu Andamany, był wyjątkowy wśród języków świata pod względem antropocentryzmu. Po angielsku zwany Great Andamanese, język ten używał kategorii wywodzących się z ludzkiego ciała do opisu abstrakcyjnych pojęć, takich jak orientacja przestrzenna i relacje między obiektami. Np. krew wypływająca ze stóp lub nóg to otei; krew w […]
Języki zagrożone wyginięciem
Języki zagrożone wyginięciem
Lingwiści przewidują, że prawie połowa z 7 tys. języków używanych obecnie na świecie jest zagrożona wyginięciem do końca XXI w. Wolontariusze opracowują kursy mniej popularnych lub wymierających języków, np. jidysz, gaelickiego szkockiego, nawaho i hawajskiego, dla Duolingo, bezpłatnej aplikacji do nauki języków. W przypadku języka mniejszości nauka często polega nie tylko na opanowaniu słownictwa i […]
Pozostałe wydania