PL | EN

Języki zagrożone wyginięciem

Lingwiści przewidują, że prawie połowa z 7 tys. języków używanych obecnie na świecie jest zagrożona wyginięciem do końca XXI w. Wolontariusze opracowują kursy mniej popularnych lub wymierających języków, np. jidysz, gaelickiego szkockiego, nawaho i hawajskiego, dla Duolingo, bezpłatnej aplikacji do nauki języków. W przypadku języka mniejszości nauka często polega nie tylko na opanowaniu słownictwa i gramatyki, ale także na poznaniu kultury, historii i sposobu życia tej mniejszości. Dla wielu społeczności, które mówią swoim językiem w ramach dominującej kultury, edukacja językowa jest związana z oporem politycznym i postrzegana jako istotna część rewitalizacji kulturowej. Są również języki, które zyskują popularność – irlandzkim posługuje się ok. 1,8 mln ludzi na świecie, a w Duolingo uczy się go obecnie 920 tys. osób.

Mieszkańcy archipelagu Marianów starają się dbać o swój rodzimy język czamorro w obawie przed jego zaniknięciem. W ramach specjalnego programu pilotażowego dzieci w szkole P.C. Lujan na wyspie Guam uczą się mowy przodków. Na tej samej wyspie wojsko amerykańskie paliło słowniki języka czamorro i zakazało jego używania w 1917 r. W szkołach zakaz ten zniesiono w połowie lat 70. Podczas spisu powszechnego w 2010 r. oszacowano, że na Guam żyje ok. 25 827 osób posługujących się czamorro, z których 2394 miały wtedy mniej niż 18 lat. W pozostałej części archipelagu 14 176 osób używało tego języka. Eksperci ostrzegają, że bez pomocy instytucjonalnej czamorro nie będzie językiem ojczystym za 30 lat. Mariany podzielone są na dwa obszary administracyjne: Guam – terytorium nieinkorporowane Stanów Zjednoczonych oraz Mariany Północne – autonomiczne terytorium stowarzyszone Stanów Zjednoczonych.

Hej! Zainteresował Cię nasz Magazyn? Możesz otrzymywać go regularnie. Podaj swój adres e-mail, a co piątek trafi do Ciebie nasz przegląd istotnych i sprawdzonych informacji ze świata. Miłego czytania!
Naciskając „Zapisz się”, wyrażam zgodę na przesyłanie newslettera przez Outriders Sp. not-for-profit Sp. z o.o. i akceptuję regulamin.
Czytaj również
Przekleństwa, analfabetyzm w Boliwii i języki na Wyspach Brytyjskich
Przekleństwa, analfabetyzm w Boliwii i języki na Wyspach Brytyjskich
Zdaniem naukowców z Uniwersytetu Londyńskiego, kiedy próbujemy uczynić przekleństwo mniej obraźliwym, wprowadzamy tzw. aproksymację, czyli spółgłoski wymawiane ostrzej zamieniamy na spółgłoski wymawiane w łagodniejszy sposób. Klasycznym przykładem jest angielskie słowo darn („cholera”) zastępowane słowem damn. Wzorzec ten istnieje w tak daleko spokrewnionych ze sobą językach, jak hebrajski, hindi, węgierski, koreański i rosyjski. Występuje on ponadto […]
Oxford Dictionary of African American English i New Mexican Spanish
Oxford Dictionary of African American English i New Mexican Spanish
Po trzyletnim procesie badawczym powstaje Oxford Dictionary of African American English – pierwszy słownik afroamerykańskiego języka angielskiego. Projekt ma na celu m.in. podkreślenie znaczenia tego języka i stworzenie zasobu dla przyszłych badań nad mową, historią i kulturą czarnoskórych. Badacze i redaktorzy z Oxford Languages i Harvard University Hutchins Center for African & African American Research […]
Wymazywanie Tybetu, język kalasmajski i japońskie onomatopeje
Wymazywanie Tybetu, język kalasmajski i japońskie onomatopeje
W ruinach starożytnej stolicy Hetytów Hattusie (obecnie Boğazköy) w Turcji odkopano już ok. 30 tys. kompletnych i złożonych z fragmentów dokumentów na glinianych tabliczkach. Naukowcy trafili m.in. na ślady nieznanego wcześniej języka bliskowschodniego, który zaginął na 3 tys. lat. To język kalasmajski – zdaniem archeologów był on używany przez poddanych z obszaru zwanego Kalasma w […]
Język guarani i protesty w Chinach w obronie prawa do nauki j. mongolskiego
Język guarani i protesty w Chinach w obronie prawa do nauki j. mongolskiego
Dictionary.com – jeden z największych słowników online języka angielskiego – wprowadził ponad 15 tys. zmian mających na celu wyeliminowanie uprzedzeń językowych. Na przykład słowo Black jest pisane dużą literą, a część słów związanych z orientacją seksualną zostało zaktualizowanych: np. homosexual na gay, a homosexuality na gay sexual orientation. Zmieniono również terminy dotyczące samobójstw i uzależnień: […]
Te reo, język keczua i lud Pehuenche
Te reo, język keczua i lud Pehuenche
Kolonizacja Nowej Zelandii przez Europejczyków polegała m.in. na niszczeniu języka i kultury Maorysów. Język maoryski (te reo) został uznany za urzędowy dopiero w 1987 r., a wg spisu powszechnego z 2018 r. tylko 4% populacji i zarazem jeden na pięciu Maorysów (ok. 170 tys. osób) posługiwało się nim co dzień. Obecnie, w dużej mierze dzięki […]
Pozostałe wydania