PL | EN

Te reo, język keczua i lud Pehuenche

Kolonizacja Nowej Zelandii przez Europejczyków polegała m.in. na niszczeniu języka i kultury Maorysów. Język maoryski (te reo) został uznany za urzędowy dopiero w 1987 r., a wg spisu powszechnego z 2018 r. tylko 4% populacji i zarazem jeden na pięciu Maorysów (ok. 170 tys. osób) posługiwało się nim co dzień. Obecnie, w dużej mierze dzięki działaniom maoryskich dziennikarek, te reo jest coraz częściej używany w najpopularniejszych nowozelandzkich mediach. Z kolei olimpijski ośrodek narciarski nad jeziorem Tahoe w USA zmienił nazwę – ze Squaw Valley Alpine Meadows na Palisades Tahoe – aby usunąć rasistowskie i mizoginistyczne wobec rdzennych Amerykanek słowa.

Po raz pierwszy w historii Peru nowo mianowany premier Guido Bellido wygłosił przemówienie do Kongresu w języku keczua, który przetrwał mimo setek lat dyskryminacji i prześladowań. 500 lat temu keczua był podstawowym językiem imperium Inków. Obecnie mówi nim ok. 10 mln osób, głównie w Peru, Boliwii i Ekwadorze. W Peru ponad 1,2 mln dzieci uczy się jednocześnie w językach hiszpańskim i keczua, a nowy rząd ma zwiększyć fundusze przeznaczone na ten cel.

Jednym ze sposobów na ochronę kultury i tożsamości ludu Pehuenche w chilijskich Andach jest branża turystyczna – mieszkańcy mogą pracować jako przewodnicy wycieczek oraz sprzedawać tradycyjne rękodzieło i wyroby kulinarne. Po stuleciach kolonialnych inwazji i eksploatacji zasobów przez obcych niektórzy przedstawiciele Pehuenche obawiają się jednak obcokrajowców i nie chcą redukować swojego stylu życia do malowniczego folkloru.

Hej! Zainteresował Cię nasz Magazyn? Możesz otrzymywać go regularnie. Podaj swój adres e-mail, a co piątek trafi do Ciebie nasz przegląd istotnych i sprawdzonych informacji ze świata. Miłego czytania!
Naciskając „Zapisz się”, wyrażam zgodę na przesyłanie newslettera przez Outriders Sp. not-for-profit Sp. z o.o. i akceptuję regulamin.
Czytaj również
Języki ngarinyin, yaakunte, staronordycki i staroirlandzki
Języki ngarinyin, yaakunte, staronordycki i staroirlandzki
Naukowcy wiedzą, jak brzmiały języki staronordycki, staroirlandzki i inne używane we wczesnym średniowieczu. Nie są jednak pewni, jakie dźwięki towarzyszyły ludziom w tamtych czasach. Dlatego Royal Birmingham Conservatoire oraz kompozytor Edmund Hunt przeprowadzą badania łączące muzykę i językoznawstwo historyczne, aby poznać ślady dźwiękowe języków wikingów i Celtów. Zachowane teksty zostaną przekształcone w dźwięki za pomocą […]
Jak język kształtuje mózg człowieka?
Jak język kształtuje mózg człowieka?
Język to nie tylko słowa, które wypowiadamy, lecz także to, kim jesteśmy – i to dosłownie. Badanie oparte na 94 skanach mózgów rodzimych użytkowników języka niemieckiego i arabskiego wykazało, że charakteryzują się one różną siłą połączeń w określonych częściach obwodu językowego. Dlatego, zdaniem naukowców z Instytutu Nauk Poznawczych Człowieka i Mózgu im. Maxa Plancka w […]
Wymazywanie Tybetu, język kalasmajski i japońskie onomatopeje
Wymazywanie Tybetu, język kalasmajski i japońskie onomatopeje
W ruinach starożytnej stolicy Hetytów Hattusie (obecnie Boğazköy) w Turcji odkopano już ok. 30 tys. kompletnych i złożonych z fragmentów dokumentów na glinianych tabliczkach. Naukowcy trafili m.in. na ślady nieznanego wcześniej języka bliskowschodniego, który zaginął na 3 tys. lat. To język kalasmajski – zdaniem archeologów był on używany przez poddanych z obszaru zwanego Kalasma w […]
Język guarani i protesty w Chinach w obronie prawa do nauki j. mongolskiego
Język guarani i protesty w Chinach w obronie prawa do nauki j. mongolskiego
Dictionary.com – jeden z największych słowników online języka angielskiego – wprowadził ponad 15 tys. zmian mających na celu wyeliminowanie uprzedzeń językowych. Na przykład słowo Black jest pisane dużą literą, a część słów związanych z orientacją seksualną zostało zaktualizowanych: np. homosexual na gay, a homosexuality na gay sexual orientation. Zmieniono również terminy dotyczące samobójstw i uzależnień: […]
Język Great Andamanese i nazwy ptaków w isiZulu
Język Great Andamanese i nazwy ptaków w isiZulu
Język, którym posługiwali się Andamanie, rdzenni mieszkańcy indyjskiego archipelagu Andamany, był wyjątkowy wśród języków świata pod względem antropocentryzmu. Po angielsku zwany Great Andamanese, język ten używał kategorii wywodzących się z ludzkiego ciała do opisu abstrakcyjnych pojęć, takich jak orientacja przestrzenna i relacje między obiektami. Np. krew wypływająca ze stóp lub nóg to otei; krew w […]
Pozostałe wydania