Kosmos 2025: wielkie rakiety i teleskop, splątanie kwantowe i zasada kosmologiczna
Rok 2025 w kosmosie to wielkie rakiety, wielki teleskop. W br. powinna wzbić się w powietrze rakieta wielokrotnego użytku New Glenn firmy Blue Origin. New Glenn może wynosić na orbitę satelity, statki kosmiczne NASA, orbitery na Marsa i lądowniki księżycowe. Astronomowie kończą natomiast budowę Obserwatorium im. Very C. Rubin w górach środkowego Chile. Dzięki największemu na świecie aparatowi cyfrowemu naukowcy wykorzystają to obserwatorium do stworzenia poklatkowego filmu nieba południowego, badania ciemnej materii i ciemnej energii.
Naukowcy z Brookhaven National Laboratory odkryli splątanie kwantowe na niewiarygodnie małą skalę – w obrębie pojedynczych protonów między kwarkami a gluonami, czyli na dystansie biliardowej części metra. Do badań wykorzystano m.in. Wielki Zderzacz Hadronów (LHC). Odkrycie to może pomóc w zrozumieniu, co utrzymuje te fundamentalne cząstki w powiązaniu z elementami budulcowymi jąder atomowych, oraz pomoże zbadać problemy fizyki jądrowej.
Zgodnie z dogmatem, który naukowcy nazywają zasadą kosmologiczną, miejsce człowieka w kosmosie nie jest w żaden sposób wyjątkowe, a sam kosmos jest jednorodny. Ostatnie obserwacje mogą jednak obalić to założenie – sugerują, że wszechświat może być dziwniejszy i bardziej zróżnicowany. Naukowcy poszukują teraz w kosmosie struktur tak dużych, aby stanowiły one wyzwanie dla zasady kosmologicznej. Obliczyli, że wszystko, co jest większe niż ok. 1,2 mld lat świetlnych, zaburza jednorodność kosmosu. Odkryto już kilka takich obiektów, m.in. Wielki Łuk – krzywą galaktyk rozciągniętą na długości ok. 3,3 mld lat świetlnych.
