Święte rzeki świata – zanieczyszczenia i sposoby ochrony

W 2017 r. Nowa Zelandia uchwaliła prawo przyznające rzece Whanganui osobowość prawną – rzeka to żywa całość, od gór po morze, złożona z elementów fizycznych i metafizycznych. Była to część ugody z Maorysami, którzy postrzegali rzekę jako żywą siłę i chcieli powstrzymać jej degradację. U swego ujścia Whanganui jest trwale odbarwiona z powodu erozji, jaka powstała w wyniku przekształcenia lasów rosnących wzdłuż brzegów tej rzeki w pola uprawne. Nadmiar osadów powoduje, że ryby i rośliny się duszą. Aby to naprawić, lokalne społeczności sadzą drzewa, dzięki czemu erozja gleby do rzeki może się zmniejszyć o 90%.

Uważana za świętą i oczyszczającą duszę człowieka rzeka Bagmati nawadnia uprawy ryżu i warzyw w Nepalu. Gdy jednak dociera do Katmandu, zanieczyszczona śmieciami i ściekami, jej kolor zmienia się na brązowy-czarny, a mieszkańcy obawiają się do niej wejść. Z tego powodu rytuały religijne przy brzegach Bagmati odbywają się przy użyciu wody butelkowanej. Podupada również istotna z religijnego punktu widzenia rzeka Jordan na Bliskim Wschodzie, a najważniejsze przyczyny to konflikt arabsko-izraelski, rywalizacja o cenną wodę oraz kryzys klimatyczny. Spory polityczne uniemożliwiają osiągniecie porozumienia ws. zarządzania wodami Jordanu między Libanem, Izraelem, Syrią, Palestyną i Jordanią.

Zdaniem Araukanów (Mapuczów), największej rdzennej grupy mieszkańców Chile, rzeki takie jak Trufultruful są domem duchowej siły, którą należy czcić, a nie naturalnym zasobem do wykorzystania. Dlatego też Araukanie sprzeciwiają się budowie elektrowni wodnych i innym projektom, które grożą zbezczeszczeniem przyrody i pozbawieniem rdzennych społeczności podstawowych źródeł energii chroniących ich przed chorobami.