Odra
Odra to druga po Wiśle najdłuższa rzeka w Polsce, do tego rzeka graniczna między Polską a Niemcami, przepływająca również przez Czechy. 742 km z 854,3 km całkowitej jej długości przepływa przez Polskę. Nad Odrą położonych jest 28 miast, a w jej dorzeczu – siedem parków narodowych.
Latem 2022 r. byliśmy świadkami katastrofy na rzece w wyniku której, jak się szacuje, zginęło 200–400 t, czyli 25–50% populacji ryb i małży.
W tym interaktywnym reportażu pokazujemy zarówno rozmiary tej katastrofy, jak i system zbudowanych przez ludzi barier na rzece, na które składają się m.in. stopnie wodne, jazy, progi wodne, zapory i śluzy.
I jest to jeden z większych przejawów ingerencji człowieka w naturę.
Jakub Górnicki
Liczby
Typy
barier rzecznych
Jaz – to rodzaj budowli hydrotechnicznej wznoszonej w poprzek rzeki lub kanału. Piętrzy wodę w celu utrzymania stałego jej poziomu. Są to przeszkody nie do przejścia, dlatego równolegle do jazów często buduje się śluzy umożliwiające żeglugę i przepławki umożliwiające przepływanie ryb. Na głównym nurcie Odry jest ich 28.
Śluza wodna – budowla hydrotechniczna wznoszona na kanałach żeglownych i rzekach (często przy jazach), w celu umożliwienia żeglugi drogami wodnymi między odcinkami o różnym poziomie wody. Na Odrze zlokalizowano 43 śluzy.
umocniony odcinek cieku, budowany w celu stabilizacji dna i przeciwdziałania erozji. Większość to podwodne elementy, które nie blokują przepływu wody, a jedynie oddziałują na dno rzeki i brzeg.
obiekt budowlany na rzece, składający się z piętrzącej budowli wodnej z upustami, służący piętrzeniu i retencjonowaniu wody.
kompleks powiązanych ze sobą budowli wodnych. Jego główną częścią jest budowla piętrząca, która może pełnić również funkcję budowli upustowej (jaz). Stopnie wodne budowane są w celu poprawy żeglowności rzeki. Składają się najczęściej z jazu, hydroelektrowni, przepławki dla ryb oraz śluzy.
budowla hydrotechniczna spiętrzająca wodę. Jest barierą przegradzającą dolinę rzeki, spiętrzającą wodę w celu ochrony przeciwpowodziowej lub dla utworzenia rezerwuaru wody. Często różnicę poziomów wody przed i za zaporą wykorzystuje się w elektrowniach wodnych do wytwarzania energii elektrycznej.
budowla hydrotechniczna tworzona w celach regulacyjnych. Służy wytworzeniu i utrwaleniu nowego brzegu. Podstawowe rodzaje tych zapór to tamy podłużne (budowane w linii regulacyjnej projektowanego brzegu) oraz poprzeczne (ostrogi regulacyjne).
Odra
rzeki
Kurów
Śluza łącząca Przecznicę z Odrą Zachodnią między Wieliszewem a Szczecinem. Nie funkcjonuje.
Dolnosiadelska
Śluza łącząca Odrę z Żeglickim Przekopem w Rezerwacie Przyrody Kurowskie Błota i Kanały. Nie funkcjonuje.
Gryfino
Śluza gospodarcza gryfińska w województwie zachodniopomorskim. Pomiędzy Odrą Zachodnią a Odrą Wschodnią powstała sieć naturalnych i sztucznych kanałów, które od obu rzek dzieliły wały i śluzy. Obecnie istnieje częściowo, nie funkcjonuje.
Odra Wschodnia
Śluza na wschodniej odnodze Odry (Regalicy), będąca częścią szlaku żeglugowego między Odrą Wschodnią a Zachodnią przez Międzyodrze. Nie funkcjonuje.
Odra Zachodnia
Śluza na Odrze Zachodniej będąca częścią szlaku żeglugowego między Odrą Wschodnią a Odrą Zachodnią (przez Międzyodrze) pomiędzy Gartz a Gryfinem. Nie funkcjonuje.
Widuchowa
Jaz ten został zbudowany w 1914 r. w Widuchowej w województwie zachodniopomorskim. Łączy on Odrę Zachodnią z Odrą Wschodnią (Regalicą) i przecina rzekę na całej szerokości. Jaz ma 78 m długości.
Malczyce
Stopień wodny Malczyce leży na 300,4 km Odrzańskiej Drogi Wodnej we wsi Rzeczyca w gminie Środa Śląska. To najmłodszy i najniżej położony stopień Odrzańskiej Drogi Wodnej. Składa się z jazu, śluzy i elektrowni wodnej.
Brzeg Dolny
Stopień wodny w Brzegu Dolnym leży ok. 5 km w górę rzeki od Brzegu Dolnego, niedaleko wsi Wały. Jego głównymi obiektami są jaz zasuwowo-klapowy z estakadą, śluza pociągowa na kanale żeglugowym oraz Elektrownia Wodna „Wały”. Obiekt jest położony w zakolu rzeki Odry w taki sposób, że elektrownia wodna i jedno przęsło jazu (piąte) są zlokalizowane w korycie właściwym Odry. Pozostałe cztery przęsła jazu wybudowano na lewej terasie zalewowej.
Rędzin
Stopień wodny Rędzin leży na 260-261 km Odrzańskiej Drogi Wodnej we Wrocławiu. W skład kompleksu wchodzi jaz, dwie śluzy (Rędzin I i Rędzin II), mosty drogowe, budynek administracyjny, osiedle mieszkaniowe i magazyny.
Różanka
Stopień wodny Różanka położony jest na terenie Wrocławia, na Głównej Drodze Wodnej prowadzącej przez miasto w ramach Odrzańskiej Drogi Wodnej, na jej 253 km. Jest zlokalizowany na uregulowanym i przebudowanym ramieniu Odry, Starej Odrze, oraz na kanale Różanka. W jego skład wchodzi jaz oraz śluza położona na Kanale Różanka.
Zacisze
Stopień wodny Zacisze leży na 249,3 km Odrzańskiej Drogi Wodnej we Wrocławiu. Składa się z jazu i śluzy. Są one położone nietypowo – na dwóch różnych kanałach i pracują niezależnie od siebie. Obecnie działa tylko śluza.
Wrocław
Piaskowy Stopień Wodny znajduje się we Wrocławiu, w Śródmiejskim Węźle Wodnym Górnym, na śródmiejskim ramieniu Odry. Obejmuje takie obiekty, jak: Jaz św. Macieja, Śluza Piaskowa, Młyn Maria, Jaz św. Klary. W obrębie tego stopnia wodnego znajdują się najstarsze zachowane budowle hydrotechniczne we Wrocławiu.
Wrocław
Stopień wodny położony w obrębie Wrocławia, w Śródmiejskim Węźle Wodnym Dolnym. Składają się na niego Elektrownia Wodna Wrocław I, jaz elektrowni, Śluza Mieszczańska, Elektrownia Wodna Wrocław II i jaz elektrowni drugiej.
Psie Pole
Stopień wodny Psie Pole zlokalizowany jest we Wrocławiu, na bocznym ramieniu Odry i kanale lateralnym, tj. na Starej Odrze oraz na Kanale Miejskim. Najważniejszymi obiektami w jego obrębie są jaz, śluza miejska i brama przeciwpowodziowa. Powstał w latach 1892–1897.
Szczytniki
Stopień wodny Szczytniki znajduje się na bocznej odnodze Odrzańskiej Drogi Wodnej, tzw. Miejskiej Drodze Wodnej, i na szlaku prowadzącym do Śródmiejskiego Węzła Wodnego w obrębie Wrocławia. W jego skład wchodzą jaz oraz śluza.
Opatowice
Stopień Wodny Opatowice zlokalizowany jest na bocznej odnodze Odrzańskiej Drogi Wodnej, tzw. Miejskiej Drodze Wodnej, i na szlaku prowadzącym do Śródmiejskiego Węzła Wodnego w obrębie Wrocławia, na 245,035 km biegu rzeki. W jego obrębie znajdują się jaz oraz śluza.
Bartoszowice
Stopień wodny we Wrocławiu na 244,8 km Odrzańskiej Drogi Wodnej. Podstawowymi elementami tego stopnia są jaz i śluza Bartoszowice powstałe w ramach tzw. drugiej kanalizacji Odry w latach 1913–17 r.
Stopień wodny
Stopień wodny Janowice leży na 233 km Odrzańskiej Drogi Wodnej we wsi Jeszkowice w powiecie wrocławskim. Został wybudowany w latach 1912–1916. Składa się z jazu, dwóch śluz wodnych i Elektrowni Wodnej Janowice.
Ratowice
Stopień wodny Ratowice zlokalizowany jest w gminie Czernica w powiecie wrocławskim na 227,4 km biegu rzeki. Składa się ze śluzy komorowej oraz trzyprzęsłowego jazu klapowego. Powstał w latach 1910–11.
Oława
Stopień wodny Oława leży na 214,6 km Odrzańskiej Drogi Wodnej w Oławskim Węźle Wodnym. Stopień obejmuje budowle: Jaz Oława, Śluza Oława I, Śluza Oława II, Elektrownia Wodna Oława II, a także budynki i budowle pomocnicze i uzupełniające. Stopień ten położony jest na skanalizowanym odcinku rzeki Odry.
Lipki
Stopień wodny Lipki znajduje się na 206,7 km Odrzańskiej Drogi Wodnej. Składa się z jazu klapowego i (co wyjątkowe) pojedynczej śluzy.
Brzeg
Stopień wodny Brzeg leży na 197,6 km Odrzańskiej Drogi Wodnej w powiecie brzeskim w miejscowości Brzeg. Składa się z trzech jazów stałych (w tym jednego niesprawnego), śluzy dużej i małej.
Zwanowice
Stopień wodny Zwanowice umiejscowiono na 185,1 km Odrzańskiej Drogi Wodnej. Składa się z jazu i dwóch śluz (starej i nowej – nie ma tu jednak śluzy małej). W komorze śluzy nowej znajdują się dodatkowe wrota, pozwalające na śluzowanie mniejszych jednostek (to chyba jedyna taka śluza w Polsce). Na miejscu znajduje się też przepływowa Elektrownia Wodna „Kopin” z 1924 r. Stopień zbudowano w latach 1907–1918 w trakcie drugiego etapu kanalizacji Odry.
Ujście Nysy
Stopień wody Ujście Nysy do Odry leży na 180,3 km Odrzańskiej Drogi Wodnej w Rybnej koło Brzegu w powiecie opolskim. Został zbudowany w latach 1892–1896. Obejmuje on jaz oraz dwie śluzy i obsługiwany jest ręcznie. W pobliżu znajdują się grądy odrzańskie objęte programem ścisłej ochrony Natura 2000.
Zawada
Stopień wodny Zawada to dwunasty ze stopni na Odrze skanalizowanej. Znajduje się na 174,8 km ODW w okolicy miejscowości Golczowice. Składa się z jazu i dwóch śluz – dużej i małej. Mieści się tu także przepływowa elektrownia wodna o mocy 1,4 MW.
Chróścice
Stopień wodny Chróścice leży na 169,2 km Odrzańskiej Drogi Wodnej w województwie opolskim w okolicy miejscowości Chróścice. Składa się z jazu, śluzy dużej i śluzy małej.
Dobrzeń
Stopień wodny Dobrzeń znajduje się na 164,0 km Odrzańskiej Drogi Wodnej. Składa się z jazu klapowego oraz małej i dużej śluzy na oddzielnych kanałach. Na miejscu znajduje się też przepływowa elektrownia wodna o mocy 1,6 MW.
Wróblin
Stopień wodny Wróblin znajduje się na 157,4 km Odrzańskiej Drogi Wodnej w pobliżu opolskiej dzielnicy Wróblin. Składa się z jazu oraz dwóch śluz, dużej i małej.
Opole
Stopień wodny Opole na 150,3 km Odrzańskiej Drogi Wodnej składa się z jazu sektorowego z trzema przęsłami oraz dwóch śluz (małej i dużej). Stopień powstał pod koniec XIX w. w ramach projektu regulacji Odry i utworzenia Odrzańskiej Drogi Wodnej.
Groszowice
Stopień wodny Groszowice leży na 144,5 km Odrzańskiej Drogi Wodnej w okolicy opolskiej dzielnicy Groszowice. Składa się z jazu, śluzy dużej i śluzy małej.
Kąty
Stopień wodny Kąty znajduje się w Kątach Opolskich na 137,3 km Odrzańskiej Drogi Wodnej. W jego skład wchodzą dwie śluzy żeglugowe (duża i mała) oraz jaz. Pierwszy, oryginalny jaz został zbudowany w tym miejscu w 1891 r.
Rogów
Stopień wodny Rogów leży na 129,5 km Odrzańskiej Drogi Wodnej w okolicy miejscowości Rogów Opolski. Składa się z jazu, śluzy dużej i śluzy małej.
Krapkowice
Stopień wodny Krapkowice znajduje się na 122,8 km Odrzańskiej Drogi Wodnej. Składa się z jazu oraz małej i dużej śluzy na oddzielnych kanałach. Na miejscu znajduje się też przepływowa elektrownia wodna.
Krępna
Stopień wodny Krępna leży na 114,4 km Odrzańskiej Drogi Wodnej w okolicy miejscowości Krępna. Składa się z jazu, śluzy dużej i śluzy małej.
Januszkowice
Stopień wodny Januszkowice znajduje się na 105,5 km Odrzańskiej Drogi Wodnej. W jego skład wchodzą dwie śluzy żeglugowe oraz trzyprzęsłowy jaz i inne obiekty, w tym Elektrownia Wodna Januszkowice. Pierwsze obiekty powstały tutaj na przełomie XIX i XX w.
Koźle / Koźle 2
Stopień wodny Koźle zlokalizowany w Kędzierzynie-Koźlu powstał w roku 1895. Składa się ze śluzy małej i jazu. Spadek wody na stopniu wynosi 2,53 m. Stopień położony jest na 95,3 km rzeki.
Łabędy
Śluza Łabędy zlokalizowana jest na 38,5 km Kanału Gliwickiego. Jej nazwa pochodzi od Łabęd, dzielnicy Gliwic. Umożliwia pokonanie różnicy poziomów wody na kanale wynoszącej 4,20 m.
Śluza
Śluza Dzierżno w Pyskowicach na Kanale Gliwickim umożliwia pokonanie różnicy poziomów wody wynoszącej 10,2 m, co daje jej czwarte miejsce na liście najwyższych śluz w Polsce. Obiekt zaliczany jest do tzw. śluz szybowych.
Rudziniec
Śluza Rudziniec znajduje się na 21,5 km Kanału Gliwickiego, na stopniu piętrzącym o różnicy poziomów wody górnej i dolnej wynoszącym 6,25 m. Wybudowano ją w pobliżu dawnej Huty „Piela” w Rudzińcu.
Sławęcice
Śluza Sławięcice na Kanale Gliwickim powstała w latach 1935–38. Przystosowana jest do śluzowania oszczędnościowego poprzez kanał łączący obie komory, który zamykany jest zasuwą. Różnica poziomów wody to 6,25 m.
Nowa Wieś
Śluza Nowa Wieś w Kędzierzynie-Koźlu to druga śluza na Kanale Gliwickim, znajdująca się na 7,6 km kanału. Jak wszystkie śluzy na Kanale Gliwickim ma konstrukcję dwukomorową bliźniaczą, umożliwia pokonanie różnicy poziomów wody na kanale wynoszącej 6,2 m.
Kłodnica
Śluza Kłodnica jest pierwszą i największą śluzą z wszystkich znajdujących się na Kanale Gliwickim. Umożliwia pokonanie różnicy poziomów wody na kanale wynoszącej 10,3 m. Jej nazwa pochodzi od nazwy obecnej dzielnicy miasta Kędzierzyna-Koźla.
Odra
katastrofy
26 lipca
Oficjalne informacje na temat katastrofy na Odrze pojawiły się 26 lipca 2022 r. i dotyczyły okolic Jazu Lipki, na granicy województw opolskiego i dolnośląskiego. Sołtys Lipek Zdzisław Uryga twierdzi jednak, że pierwsze martwe ryby zaobserwowano w tej okolicy ponad dwa tygodnie wcześniej, 7 lipca.
27 lipca
Dwaj mężczyźni, którzy płynęli łódką korytem Odry, informują kierownika stopnia wodnego w Oławie o śniętych rybach w rzece. Tego samego dnia do Inspekcji Ochrony Środowiska docierają informacje na temat masowego śnięcia ryb.
28 lipca
Wrocławski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska pobiera próbki wody z trzech miejsc między śluzą Lipki a Oławą. Inspektorzy, obserwując wysokie natlenienie wody, wstępnie twierdzą, że do Odry trafiła substancja silnie utleniająca. Ostatecznie nie stwierdzono jednak braku tlenu w wodzie ani martwych ryb.
29 lipca
Mieszkańcy Oławy zgłaszają, że w korycie Odry w Oławie widoczne są śnięte ryby. Zdaniem Koła Wędkarskiego nr 6 z Jelcza-Laskowic ryby te od trzech dni spływają ze Śląska, okolic Kanału Gliwickiego.
30 lipca
Śnięte ryby przemieszczają się w dół rzeki. W Oławie widać skalę katastrofy i ogromną liczbę padniętych zwierząt. Problem narasta. Oławskie koło Polskiego Związku Wędkarskiego wydaje komunikat i zapowiada na następny dzień akcję wyławiania ryb z górnego i dolnego kanału Odry w Oławie.
31 lipca
Prawie osiem ton śniętych ryb zostało wyłowiony z rzeki w Oławie. W akcji brali udział głównie wędkarze i mieszkańcy miasta, chcący ratować swoją rzekę. Akcję koordynował prezes wrocławskiego okręgu Polskiego Związku Wędkarskiego Andrzej Świętach, który ocenił, że populacji ryb nie da się odbudować przez dekadę. Z rzeki zostały wyłowione śnięte leszcze, sandacze, płocie, metrowe szczupaki, sumy i inne ryby.
1 sierpnia
Burmistrz Oławy Tomasz Frischmann informuje wojewodę dolnośląskiego Jarosława Obremskiego o wymieraniu ryb i zanieczyszczeniu rzeki. Dopiero wtedy wrocławski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska potwierdza obecność mezytylenu w śluzie.
3 sierpnia
Posłanka Koalicji Obywatelskiej Małgorzata Tracz składa interwencję i interpelację ws. zanieczyszczenia Odry, a burmistrz Oławy Tomasz Frischmann zawiadamia Prokuraturę Rejonową w Oławie w sprawie skażenia Odry. Z kolei rzeczniczka dolnośląskiego Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska informuje, że nie ma doniesień o dużych ilościach śniętych ryb w okolicach Wrocławia. Te słowa potwierdza prezes dolnośląskiego WOPR.
5 sierpnia
Zostały pobrane próbki wody w czterech punktach Odry, w których stwierdzono podwyższoną obecność tlenu. Nie stwierdzono jednak anomalii w chemizmie wody. Natomiast na wysokości Głogowa płyną Odrą dziesiątki śniętych ryb. Martwe ryby wyrzucane są na brzeg. Ze względu na zatrucie wody koło Kleń odwołuje zawody wędkarskie na Odrze.
8 sierpnia
Pobrano kolejne próbki, aby sprawdzić stan wody w rzece. Stwierdzono wysoką zawartość tlenu w wodzie w punkcie poboru próbek w Widuchowej. Pojawiły się pierwsze doniesienia o śniętych rybach w województwie lubuskim.
9 sierpnia
Tysiące śniętych ryb pojawiają się w Odrze w Nowej Soli i Krośnie Odrzańskim (woj. lubuskie). Mieszkańcy alarmują, że woda jest mętna i śmierdząca. Pierwsze martwe ryby zauważono również w Cigacicach (lubuskie) oraz we Wrocławiu.
10 sierpnia
Tego dnia największe ogólnopolskie media nagłaśniają sprawę katastrofy na Odrze. Śnięte ryby docierają do Pomorza Zachodniego. Wojewoda Lubuski Władysław Dajczak informuje, że w lubuskiej części Odry nie wykryto nadmiernej ilości toksyn. Według Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Katowicach w Kanale Gliwickim nie stwierdzono żadnych zanieczyszczeń. Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu apeluje do mieszkańców, aby nie wchodzili do rzeki.
11 sierpnia
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu zawiadomienia Prokuraturę Rejonową w sprawie podejrzenia popełnienia przestępstwa przeciwko środowisku. Stwierdza również, że próbki pobrane po 1 sierpnia nie zawierają mezytylenu. Martwe ryby są znajdowane również w Brandenburgii. Niemieckie media, władze miasta Frankfurt oraz prowincji Odra-Spree, Märkisch-Oderland i Uckermark ostrzegają mieszkańców przed zbliżaniem się do Odry. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze apeluje o niezbliżania się do Odry. Żołnierze zostają zaangażowani w zbieranie martwych ryb. Rundfunk Berlin-Brandenburg informuje, że brandenburscy eksperci znaleźli rtęć w próbkach z Odry.
12 sierpnia
Z okolicy Krosna Odrzańskiego strażacy wywożą ponad 3 tony padłych ryb. Pierwszą martwą rybę znaleziono w Szczecinie. Maciej Karczyński z Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska stwierdza, że próbki z województw lubuskiego, zachodniopomorskiego i dolnośląskiego nie zawierają rtęci. Mieszkańcy z tych województw otrzymują alerty, aby nie zbliżać się do rzeki. Premier Mateusz Morawiecki odwołuje Głównego Inspektora Ochrony Środowiska i szefa Wód Polskich. Minister środowiska Brandenburgii Axel Vogel informuje, że powodem śnięcia ryb mogło być duże zasolenie. Powstają pierwsze bariery wyłapujące martwe ryby.
13 sierpnia
Prokuratura Rejonowa we Wrocławiu powołuje specjalną jednostkę do zbadania katastrofy na Odrze. Policja informuje o nagrodzie wysokości miliona złotych dla osoby, która pomoże we wskazaniu sprawcy skażenia rzeki. Premier Mateusz Morawiecki pojawia się nad Odrą.
14 sierpnia
W Szczecinie odbywa się pierwsze spotkanie niemiecko-polskie w sprawie katastrofy na Odrze. Jego celem jest poprawa i usprawnienie komunikacji. Wody Polskie informują, że analizują działalność firm położonych nad Odrą. Ponad 200 żołnierzy, strażacy i inni funkcjonariusze zaangażowani są w oczyszczanie Odry.
15 sierpnia
Na rzece pojawiają się lodołamacze Wód Polskich. Ich zadaniem ma być wytwarzanie fal, które podniosą zwłoki ryb z dna rzeki. Wrocław bada wody miejskie i nie znajduje w nich rtęci. Niemcy rozstawiają bariery, aby wyłowić pływające martwe ryby, i dzielą się wynikami testów wykrywających rtęć w rozlewiskach Odry. Premier Mateusz Morawiecki zapowiada fundusze na ponowne zarybianie rzeki. Z powodu skażenia Odry tracą przedsiębiorcy – pojawiają się informacje o zwolnieniach w firmach rybackich i branży turystycznej. Ryby nadal giną.
16 sierpnia
Ministra Klimatu i Środowiska Anna Moskwa przedstawia trzy hipotezy katastrofy na Odrze: substancje toksyczne pochodzące z nielegalnych zrzutów, warunki naturalne oraz zrzucanie silnie zasolonych wód przemysłowych. Ministra zapowiada stworzenie nowego systemu monitoringu wód. Powstaje Koalicja Mostów Odrzańskich, którą zakładają przedsiębiorcy z dorzecza Odry. Zapowiadają blokady mostów do czasu, aż rząd wyjaśni, jakie były przyczyny zatrucia rzeki. Rybacy zapalają znicze nad Odrą.
17 sierpnia
Wiceminister infrastruktury Marek Gróbarczyk zapowiada, że w ciągu dwóch miesięcy powstanie specustawa dotycząca stworzenia systemu monitoringu wód, oczyszczalni ścieków, rewitalizacji Odry i odszkodowań dla rybaków. Prezydent Wrocławia Jacek Sutryk informuje, że w wodach miejskich nie znaleziono mezytylenu ani rtęci. Według Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska stan rzeki ulega poprawie, poziom tlenu spada, ale w niektórych miejscach utrzymuje się wysokie zasolenie przekraczające normę 5-6 razy. Północna Izba Gospodarcza apeluje o stworzenie programu wsparcia dla przedsiębiorców dotkniętych katastrofą na Odrze (prawo do odszkodowania, zwolnienie z czynszu lub podatków).
18 sierpnia
Polscy i niemieccy badacze znajdują w próbkach wody pobranych z Odry duże ilości Prymnesium Parvum tzw. złotych alg. Te inwazyjne mikroorganizmy produkują toksyny, które mogą doprowadzić do śmierci ryb i innych organizmów, ale tylko w określonych warunkach: bardzo zasolonej wody oraz bardzo niskiego jej poziomu. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska informuje, że Główny Inspektorat Ochrony Środowiska już 3 sierpnia wiedział o masowym wymieraniu ryb w trzech województwach. Premier Mateusz Morawiecki dowiedział się o sprawie tydzień później, a obywatele – dziewięć dni później.
19 sierpnia
Zakazy korzystania z Odry zostają przedłużone do 22 sierpnia w województwie lubuskim i do 25 sierpnia w województwie zachodniopomorskim. Ministra klimatu i środowiska Anna Moskwa pojawia się nad Odrą w miejscu, gdzie doszło do pierwszego wykrycia złotych alg, i obiecuje zbadanie, dlaczego doszło do rozwoju glonów w rzece. Przed Dolnośląskim Urzędem Wojewódzkim ludzie protestują przeciwko dewastacji Odry. Wiceminister rolnictwa i rozwoju wsi Krzysztof Ciecióra zapowiada odszkodowania dla najbardziej dotkniętych konsekwencjami katastrofy odrzańskiej.
22 sierpnia
Zdjęcia satelitarne potwierdzają masowy zakwit złotych alg, które prawdopodobnie przyczyniły się do śnięcia ryb w Odrze. Setki martwych ryb unoszą się na odcinku Odry w centrum Szczecina. W wodzie od kilku dni nie ma tlenu, zaczyna śmierdzieć i zapach jest wyczuwalny na miejskich bulwarach. Z kolei na Dolnym Śląsku sytuacja się poprawia.
31 sierpnia
Ujawniono informację, że Dolnośląski Urząd Marszałkowski wiedział o skażonej Odrze 4 sierpnia, kiedy Wody Polskie poinformowały marszałka w oficjalnym komunikacie. Zakaz połowu ryb został wprowadzony dopiero tydzień później, 11 sierpnia.
6 września
W Szczecinie i na Pomorzu Zachodnim można już pływać po Odrze kajakiem, na jeziorze Dąbie rybacy znów mogą łowić ryby. Tego dnia przestał obowiązywać zakaz korzystania z Odry wprowadzony 12 sierpnia przez wojewodę zachodniopomorskiego.
14 września uchylono zakaz korzystania z Odry na terenie województwa dolnośląskiego, a od 30 września znów można łowić ryby w województwie lubuskim.
Autorzy:
Ania Górnicka, Jakub Górnicki, Zuzanna Olejniczak, Małgorzata Hućko, Grzegorz Kurek
Design i kodowanie
Arkadiusz Sołdon, Piotr Kliks
Mapa satelitarna pozyskana dzięki uprzejmości Planet.com
Projekt współfinansowany w ramach Production Grants for Cross-Border Collaborative Journalism Stories.
Projekt współfinansowany ze stypendium dziennikarskiego Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej.
