Kompleks działań wymierzonych przeciwko nielegalnym formacjom wojennym, które zajęły część terytorium obwodów donieckiego i ługańskiego na wschodzie Ukrainy. Wiosną 2014 r., po aneksji Krymu, rozpoczęła się tzw. rosyjska wiosna na Donbasie inspirowana i wspierana przez Rosję. Ukraińskie władze, biorąc pod uwagę hybrydowy charakter agresji i niedopuszczenia do powtórki scenariuszu z początku lat 90., kiedy to wojska rosyjskie działały na terytoriach innych państw jako „siły pokojowe”, zdecydowały się nie wprowadzać stanu wojennego, a ogłosić operację antyterrorystyczną.
Za początek ATO przyjmuje się 13 kwietnia 2013 r., kiedy miasto Słowiańsk w obwodzie donieckim zajęli nieoznakowani, uzbrojeni ludzie, przybywający z Rosji.
Na fotografiach nieoznakowani, uzbrojeni ludzie, którzy w kwietniu 2014 r. zajęli miejscowość Słowiańsk.
Na fotografiach żołnierze jednostki specjalnej Służby Bezpieczeństwa Ukrainy, szturmujący pozycje bojowników na przedmieściach Słowiańska. Prawdopodobnie była to jedynie akcja zwiadowcza.
Przyjęta nazwa ATO była i jest krytykowana ze względu na charakter prowadzonych działań bojowych, które w żaden sposób nie przypominały klasycznych operacji antyterrorystycznych, ale zmagania wojenne z wykorzystaniem dużych jednostek wojskowych, ciężkiej broni: artylerii, czołgów, itp.