Stara Kopalnia – Centrum Nauki i Sztuki w Wałbrzychu
Przewodników z pasją znajdziecie w zabytkowych zakładach wydobywczych wielu. Ale tych w Wałbrzychu możemy polecić szczególnie. Głównie to byli wałbrzyscy górnicy. A jako że to zagłębie żyje już bez węgla ponad 20 lat, dla nich każda możliwość opowiedzenia historii to również okazja do wspomnień.
Jeszcze kilkanaście lat temu pozostałości po kopalni „Julia” (wcześniej „Thorez”) przypominały raczej scenografię do filmu katastroficznego lub kina grozy. Pierwsza część rewitalizacji zakładu została ukończona w 2014 r. i już chwilę później powitała pierwszych turystów. Podziemia kopalni w ciekawy sposób pokazują, jak wyglądały warunki pracy tutejszych górników. Czasem spędzali skuleni całą szychtę, bo ściany wydobywcze były tu bardzo niskie. Zresztą to właśnie bardzo trudne warunki pracy przekładające się na wysokie koszty produkcji doprowadziły finalnie do decyzji o zamknięciu wszystkich kopalń w tym zagłębiu.
Zejście pod ziemię jest głębokie na kilkadziesiąt metrów, ale chodniki i realia kopalni są tu znakomicie zachowane. Można obejrzeć maszyny, które wykorzystywano w procesie wydobycia, oraz dowiedzieć się, jakie niebezpieczeństwa czyhały na górników. Po wcześniejszych rezerwacjach można się również umówić na zwiedzanie nocne (dla osób powyżej 10. r.ż.). To już wyższa szkoła jazdy – osoby decydujące się na taki wariant zwiedzania muszą się przygotować na prawdziwe prace górnicze: piłowanie drewnianych belek czy podnoszenie przewróconego wagonika z węglem. Spokojnie – o ile w przypadku tradycyjnego zwiedzania wystarczą wam wygodne buty i bluzy z długim rękawem (na dole jest chłodno), o tyle nocą kopalnia zapewnia wam strój roboczy, lampy, kaski i aparaty ucieczkowe.
A co poza podziemiami? Dzięki wspaniale zachowanej maszynowni maszyny wyciągowej można się dowiedzieć, dlaczego jest to de facto serce kopalni. Jest też wieża, z której szczytu można podziwiać panoramę Wałbrzycha – widać stamtąd m.in. ostatni z dużych zakładów przemysłowych w tej okolicy, czyli koksownię „Victoria”. Widoczne są też pobliska hałda oraz inna kopalnia tego miasta – „Wałbrzych”.
W Starej Kopalni działa też kawiarnia Sztygarka, dostępne są również pokoje gościnne. Przed kompleksem znajduje się duży bezpłatny parking.
Kopalnia nieustannie rewitalizuje kolejne pomieszczenia – z czasem dla zwiedzających zostaną udostępnione budynki zakładu przeróbki mechanicznej węgla, ale te pozostaną w klimacie „trwałej ruiny”.
Na terenie kopalni dostępne są również wystawy, w tym m.in. ta związana z powstaniem „Solidarności”, oraz wystawy czasowe.
