Ukraina w kosmosie

Na listopad zaplanowano start trzech rakiet stworzonych przy udziale Ukrainy. Taką informację opublikował portal Spacefliht Now, który informuje o wszystkich zaplanowanych startach nośników kosmicznych. Ukraina należy do czołówki państw posiadających i rozwijających technologie kosmiczne.

8 listopada jako pierwsza wystartuje rakieta Vega, użytkowana przez Europejską Agencję Kosmiczną. W ramach podpisanego w 2004 roku kontraktu z włoską firmą Avio, Ukraina dostarcza silniki dla Vegi. Do tej pory w kosmos poleciało 11 rakiet tego typu.

Na 10 listopada zaplanowany jest z kolei lot amerykańskiej rakiety Antares, której pierwszy stopień (człon) zaprojektowało i produkuje konsorcjum kilku ukraińskich firm, w tym ukraińskie biuro konstruktorskie Piwdenne (znane także pod nazwą KB Jużnoje im. Michaiła Jangiela) oraz Południowe Zakłady Budowy Maszyn imienia A. M. Makarowa (Piwdenmasz). Oba mieszczą się w mieście Dniepr. W listopadzie ma również wystartować (na razie brak dokładnej daty) rakieta Zenit, która jest w całości ukraińskiej produkcji. Została ona skonstruowana przez wspomniane Piwdenne i zbudowana w zakładach Piwdenmasz.

Ukraińska rakieta Zenit, przeznaczona do wynoszenia na orbitę średniej masy aparatów kosmicznych, jest uznawana za jedną z najlepszych na świecie. Kilka miesięcy temu Elon Musk – przedsiębiorca znany z produkcji samochodów Tesla, PayPala i kosmicznego programu SpaceX – powiedział podczas rozmowy w telewizji CNN, że produkowana w Dnieprze rakieta Zenit jest najlepsza na świecie, zaraz po produkowanych przez niego Falconach.

Ukraina otrzymała „przemysł kosmiczny” w spadku po ZSRR, ale był to w dużej mierze spadek militarny. W zakładach w mieście Dniepropietrowsk (obecnie Dniepr), od lat 50. ubiegłego stulecia, opracowywano i produkowano rakiety balistyczne przeznaczone dla głowic nuklearnych. Dniepropietrowsk do końca lat 80. pozostawał miastem zamkniętym, a tamtejsze zakłady Pidenmasz (Jużmasz) zatrudniały w szczytowym momencie 100 tys. ludzi pod pilnym nadzorem KGB.

Po uzyskaniu niepodległości Ukraina zrezygnowała z posiadania broni nuklearnej i rozwijania militarnych technologii rakietowych. W zamian, korzystając z doświadczenia i opierając się na produkowanych rakietach bojowych, zaczęto projektować i rozwijać produkcję nośników kosmicznych, wykorzystywanych dla celów pokojowych.

Ukraina jest zaliczana do sześciu państw z najbardziej rozwiniętymi technologiami kosmicznymi. Około 40 dużych przedsiębiorstw i szereg mniejszych jest zaangażowanych w realizację kosmicznych projektów. Ukraina dysponuje 5 własnymi systemami rakietowych nośników. Od momentu ogłoszenia jej niepodległości w 1991 roku w kosmos poleciało ponad 100 ukraińskich rakiet, wynosząc na orbitę ponad 200 satelitów. Ukraina aktywnie współpracuje też z różnymi państwami. Jednym z najciekawszych projektów dotyczy współpracy z Brazylią. Ale w 2015 roku Brazylia rozwiązała umowę, która w 2016 roku i tak wygasła. Przyczyną okazał się brak odpowiedniego wsparcia finansowego i działań ze strony Ukrainy.

Za rozwój kosmonautyki na Ukrainie odpowiada założona w 1992 roku Narodowa Agencja Kosmiczna Ukrainy (do 2011 roku Państwowa Agencja Kosmiczna Ukrainy). Pod miastem Eupatoria na Krymie znajduje się kompleks kierowania aparatami kosmicznymi, oddany do użytku w 1960 roku. Ukraina utraciła nad nim kontrolę wiosną 2014 roku, co miało związek z rosyjską aneksją Półwyspu Krymskiego.